Yeme davranışı, hormonlar, beyne iletilen sinyaller gibi birtakım maddelerle beraber vücudun iç dengesini sağlayan çeşitli sistemler aracılığıyla yönetilmektedir. Yapılan bir çalışmada yeme sistemlerinin hem fiziksel (homeostatik) olarak hem de haza bağlı (hedonik) olarak iki farklı sistemle düzenlendiği, aynı zamanda beslenmenin sadece fiziksel olarak kontrol edilmesi durumunda kilo kontrolünün daha kolay olacağı belirtilmiştir. Peki nedir bu hazsal açlık?
Güzel bir akşam yemeği sonrasını düşünelim, karbonhidrat,protein ve yağ miktarının dengeli olduğu bir ana öğün sonrası önünüze gelen kocaman bir dilim pastayı veya baklavayı yeme hissine, isteğine ‘hazsal açlık’ deniyor. Evet siz bahsettiğim o akşam yemeği için açsınız, hormonlarınız bu yönde çalışıyor,çünkü açlık hormonları devreye giriyor. Ancak o pastayı hazsal olarak aç olduğunuz için tüketiyorsunuz, tüketme ihtiyacı hissediyorsunuz.
Yemek yeme isteğinin artışında başka bir faktör daha söz konusudur. Bu duruma ‘duygusal açlık’ denmektedir. Duygusal yeme birtakım duygu durumlarına yanıt olarak meydana gelen bir yeme davranışı eğilimi olarak ifade edilmektedir.
Normalde kaygı, kızgınlık, depresyon vb. duygu durumları iştah azalmasına neden olurken duygusal yeme davranışı sergileyen kimseler benzer duygu durumlarında aşırı yeme davranışı gösterebilmektedir. Birine sinirlendiniz veya sizi çok mutlu eden bir olay yaşadınız, aklınıza ilk gelen şey yüksek kalorili besinler tüketme isteği oluyor. Ancak vücudunuz yine gerçekten aç değil!
Fiziksel açlık ve duygusal açlık belirtileri birbirinden tamamen farklıdır. Fiziksel açlık durumunda bireyin midesinde bir kazınma, burukluk olmakta ve kan şekeri düşebilmektedir. Birey doygunluğa yedikçe ulaşmaktadır. Açlığı giderme davranışı, duygusal yeme davranışı olan bireyden farklıdır. Örneğin birey meyve, sebze vb. gibi enerji içeriği düşük bir besin veya atıştırmalıklarla açlığını giderebilir.
Duygusal açlıkta ise tam tersi bir durum söz konusudur. Duygusal açlık aniden başlamakta ve fiziksel belirti vermemektedir. Birey ne bulursa onu yemekte ve daha çok enerji değeri yüksek besinleri tercih etmektedir.
Aslında hangi açlık türüne sahip olduğunuzu anlarsanız bu durumu daha iyi yönetebilirsiniz. Kendinizi saldırırcasına yeme isteği içinde bulduğunuzda kendinize sorun : Gerçekten aç mıyım? Açlığım beynimde mi yoksa midemde mi? Yedikten sonra gerçekten mutsuzluğum gidecek mi?
Soruların cevabı eminim birçok şeyin farkındalığını sağlayacaktır. Beslenme sürecinin kontrolü de kilo yönetimi de inişli çıkışlıdır. Kendinize yasaklar koymayın, unutmayın önemli olan denge…
ONLINE BESLENME DANIŞMANLIĞI VE SORULAR İÇİN
MAIL ADRESİM: [email protected]
INSTAGRAM HESABIM: @diyetisyenturkanozcaki
YORUMLAR